Kiedy i gdzie miała miejsce ostatnia bitwa kawaleryjska na świecie

Kawaleria w historii Polski

W historii państwa polskiego kawaleria stanowiła elitarną formację polskiego wojska i zapisała najpiękniejsze i najbardziej znaczące karty dziejów polskiego oręża. Kawaleria przesądzała o losach większości starć w czasach największej świetności Rzeczypospolitej. W czasie wojen napoleońskich, polska kawaleria zapisała się na kartach historii szarżą pod Somosierrą i bitwą pod Lipskiem.

Kawaleria brała również udział w odrodzeniu państwa Polskiego, kiedy to w sierpniu 1914 roku pojawił się pierwszy patrol Legionów Polskich Piłsudskiego pod dowództwem Władysława Beliny-Prażmowskiego, który stanowił zaczątek polskiej, urodzonej kawalerii. Kawaleria odegrała też niepoślednią rolę w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. I właśnie polska jazda stoczyła ostatnią bitwę kawaleryjską w historii świata.

Rozwój technologii XX wieku i rozwój motoryzacji sprawił, że kawaleria odeszła w niepamięć. Włączono ją jednak w mit propagandowy, mający na celu zdyskredytowanie polskiego oręża. We wspomnieniach niemieckiego dowódcy wojsk pancernych gen. Heinza Guderiana, pojawił się nieprawdziwy obraz polskiej kawalerii szarżującej na niemieckie czołgi. Mit ten był potem wykorzystywany przez propagandę PRL.

Oddziały polskiej kawalerii
Polska kawaleria - fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Jaka bitwa uważana jest za ostatnią bitwę jazdy w historii świata

Historycy spierają się, która właściwie bitwa oznaczała koniec kawalerii. Za ostatnią wielką bitwę kawaleryjską w historii Europy uważa się bitwę pod Komarowem 31 sierpnia 1920 roku. Bitwa odbyła się pomiędzy bolszewicką 1 Armią Konną pod dowództwem Siemiona Budionnego a polską 1 Dywizją Jazdy dowodzoną przez Stanisława Hallera i zakończyła się zwycięstwem Polaków. W czasie tej bitwy słynna Konarmia Budionnego wyrwała się z okrążenia, tracąc jednak ⅔ stanu osobowego i był to początek jej końca. Konarmia zakończyła swoje działania walcząc na Syberii.

Za ostatnią bitwę kawalerii uważa się starcie, które miało miejsce 23 września 1939 roku pod Krasnobrodem. Była to ostatnia w historii Europy bitwa kawaleryjska na broń białą. Bitwa ta zakończyła się krótkotrwałym zwycięstwem, będącym dowodem świetnego wyszkolenia polskiej kawalerii.

Jednak de fakto po tej bitwie kawaleria nie przestała istnieć. Prawie wszystkie formacje wojskowe w czasie II wojny światowej używały kawalerii, choć w niewielkim stopniu. Natomiast ostatnia szarża kawalerii odbyła się pod wsią Borujsko 1 marca 1945 roku i również zakończyła się zwycięstwem. Po nieudanych atakach na niemieckie oddziały karabinów maszynowych, rzucono do boju brygadę kawalerii, która korzystając z dymu zalegającego pole bitwy przeskoczyła pozycje niemieckie. Następnie konie zostały ukryte w lesie, zaś ułani atakowali pieszo i w rezultacie udało się rozbić siły niemieckie.

Przebieg bitwy pod Krasnobrodem 23 września 1939 roku

Krasnobród to mała wieś na lubelszczyźnie, nad Wieprzem, niedaleko Tomaszowa Lubelskiego i Zamościa. To właśnie tu, w dniach 23 - 25 września 1939 roku, miała miejsce ostatnia w historii dziejów bitwa kawaleryjska, w której starły się kawaleria polska i kawaleria niemiecka.

Jednostka kawalerii II RP Nowogródzka Brygada Kawalerii, pod dowództwem pułkownika Bohdana Stachlewskiego, miała za zadanie zdobyć miasteczko Krasnobród, a następnie kierownie się do Majdanu Sopockiego. Ułani natknęli się we mgle na niemieckie oddziały piechoty, lecz udało im się ukryć przed zmasowanym atakiem karabinów maszynowych. Niemcy z 8 Dywizji Piechoty, pod dowództwem generała dywizji Kocha, zostali zaskoczeni nagłym atakiem polskich kawalerzystów i wycofali się z miasteczka.

Na pole walki dotarł tymczasem 1 szwadron por. Tadeusza Gerleckiego, który miał na celu zdobycie wzgórz obok Krasnobrodu, a następnie dostać się na tyły Niemców, którzy zajmowali znajdujący się tam klasztor. Polacy natknęli się na oddział kawalerii wschodniopruskiej i tu rozegrała się ostatnia w historii Europy bitwa konnicy na broń białą. Niemcy na ciężkich koniach, idący z góry, byli pewni zwycięstwa i liczyli na zepchnięcie lekkich oddziałów polskiej kawalerii. Porucznik Gorlecki został zaatakowany przez niemieckiego dowódcę, jednak w tym momencie kapral Mikołajewski przyszedł na pomoc dowódcy i ciosem w plecy powalił Niemca.

Po stracie dowódcy niemieccy kawalerzyści rzucili się do ucieczki. Niestety goniący ich polscy ułani dostali się w zmasowany ogień karabinów maszynowych. Doszło do ogromnych strat w ludziach i koniach. Zginął porucznik Gerlecki.

W tym czasie ułani otrzymali wsparcie ogniowe z 9 Dywizjonu Artylerii Konnej, którzy ostrzelali niemieckie tabory i klasztor. W rezultacie polskim oddziałom udało się zdobyć klasztor. Rozbili sztab niemiecki 8 Dywizji Piechoty, wzięli do niewoli 100 Niemców i uwolnili 40 polskich żołnierzy. Straty Polaków były niemal dwukrotnie niższe niż Niemców. Dzięki temu zwycięstwu Kresowa BK, 1 pułk szwoleżerów i resztki Wileńskiej BK zdołały wyrwać się z okrążenia.

Druga bitwa pod Krasnobrodem

Zwycięstwo to jednak nie trwało długo, gdyż już w dniach 24 - 25 września 1939 roku rozegrała się druga bitwa pod Krasnobrodem, która zakończyła się kapitulacją polskich oddziałów.

Toczyły się ciężkie walki mające na celu wydostanie się polskich oddziałów z okrążenia i przedostania się do granicy z Rumunią. Próby te zakończyły się niepowodzeniem i polskie oddziały musiały podpisać kapitulację we wsi Szopowo, a następnie złożyć broń w Tereszpolu. Części oddziałów udało się uciec i wzięły później udział w II bitwie pod Tomaszowem Lubelskim.

ikona podziel się Przekaż dalej