Jadwiga Andegaweńska – kandydatka do polskiego tronu

Maria Andegaweńska, starsza córka króla Węgier i Polski, miała objąć władzę, razem ze swoim małżonkiem, Zygmuntem Luksemburskim. Na takie wypełnienie koszyckich postanowień nie wyraziła akceptacji polska szlachta. Nie zgadzano się, by władczyni panowała w dwóch krajach. Osoba małżonka, osoby o niemieckim pochodzeniu, także budziła niechęć. Zażądano, by do Polski, na stałe, przybyła jedna z córek. W obliczu tak postawionej sprawy, kandydatką do tronu stała się Jadwiga. [Maleczynska, s. 560]

Jadwiga przybyła do Polski w 1384 roku. Dokładna data nie jest znana. Stało się do pomiędzy 25 maja a 11 października. Koronę przywdziała 15 października 1384 roku. Władczyni nie osiągnęła jeszcze wieku sprawczego, tj. dwunastego roku życia, co umożliwiłoby jej zawarcie związku małżeńskiego. Dziewięcioletnia Jadwiga zamieszkała na Wawelu. W sierpniu 1386 roku książę austriacki Wilhelm Habsburg, z którym połączono Jadwigę w dzieciństwie, próbował dopełnić małżeństwa. W listopadzie 1386 roku, pod wpływem nacisków ze strony polskiego otoczenia, Jadwiga zerwała związek, zawarty w dzieciństwie.

O wyborze kandydata na męża Jadwigi zaważył polityczny interes Polski i Litwy. Za genezę sojuszu polsko-litewskiego badacze uznają zagrożenie ze strony Zakonu krzyżackiego. Inne przyczyny zbliżenia obu państw, to, między innymi:

  • nienawiść Litwinów do Krzyżaków. Społeczeństwa litewskiego dążyło do zakończenia pustoszenia państwa,
  • polscy i litewscy mieszczanie liczyli na ożywienie kontaktów handlowych, które były utrudnione przez odcięcie terenów nadbałtyckich,
  • feudałowie litewscy i polscy dążyli do poszerzenia swoich majątków, licząc na odzyskanie Rusi halickiej i prowadzenie dalszej ekspansji na wschód. [Maleczynska, s. 566]

Zawarcie sojuszu między krajami stało się możliwe, dzięki małżeństwu królowej Jadwigi. Starania o jej rękę rozpoczął wielki książę litewski, syn Olgierda Giedyminowicza – Jagiełlo.

Unia w Krewie - dlaczego Wielki Książę Litewski został królem Polski?

Jagiełło, na Litwie zwany Jogailą, od 1377 roku, po śmierci ojca, sprawował władzę razem z księciem Kiejstutem – swoim stryjem. Jagiełło, widząc zagrożenie ze strony Zakonu, próbował zawrzeć z krzyżakami porozumienie, co wpłynęło na pogorszenie relacji między Kiejstutem (który umarł w niewoli u Jagiełły) i Witoldem, stryjecznym bratem. Krzyżacy wykorzystali sytuację – zajęli Żmudź i szykowali się do zajęcia Litwy, pod pretekstem przeprowadzenia chrystianizacji pogańskiego kraju. Stało się więc jasne, że tylko wówczas, gdy Litwa stanie się państwem chrześcijańskim, będzie w stanie odeprzeć krzyżackie zakusy. [Manteuffel. S. 349-350]

Wielki książę litewski planował początkowo przyjąć chrzest w obrządku prawosławnym. Matka Jagiełły, Julianna, zawarła układ z Dymitrem Dońskim – wielkim księciem moskiewskim. Jagiełło miał pojąć za żonę jego córkę, Zofię i ochrzcić się. Nie było natomiast mowy o koronacji. Gdy konflikt z Moskwą przybrał na sile, zwyciężyła koncepcja zbliżenia Litwy do Polski. 18 stycznia 1385 roku Jagiełło wysłał do Krakowa poselstwo, z oficjalną prośbą o rękę królowej Jadwigi. Zgodę na zawarcie związku małżeńskiego musiała wyrazić także matka Jadwigi – Elżbieta Bośniaczka, do której udała się delegacja, kierowana przez księcia Skirgełłę, namiestnika Wielkiego Księstwa Litewskiego. A może zainteresuje cię także ten artykuł o żonach Władysława Jagiełły?

14 sierpnia 1385 roku, na Litwie, w miejscowości Krewo, doszło do zawarcia wstępnej umowy, na mocy której Polska i Wielkie Księstwo Litewskie stawały się jednym państwem. [Kuczyński,s.79] Jagiełlo miał poślubić królową Jadwigę i zostać polskim królem, przystając na:

  • przyjęcie chrztu w obrządku łacińskim, wraz z państwem litewskim,
  • przyłączenie Litwy i Rusi do Polski – jednak użyty przez Jagiełłę zwrot applicare nie oddawał istoty prawnego połączenia obu krajów,
  • odzyskanie utraconych przez Polskę i Litwę ziem,
  • zwolnienie Polaków, przebywających w niewoli litewskiej, po wcześniejszych napadach na polskie ziemie,
  • wypłacenie odszkodowania pieniężnego księciu austriackiemu Wilhelmowi Habsburgowi, w wysokości 200 tysięcy florenów.
Wielki Książę Litewski jako król Polski, a także chrzest Litwy, Unia w Krewie, najważniejsze informacje i skutki
Chrzest Litwy - obraz Włodzimierza Tetmajera - fot. domena publiczna

Potwierdzenie porozumienia nastąpiło 11 stycznia 1386 roku, w Wołkowysku.[Jasienica, s. 58]

Unia w Krewie zaniepokoiła Krzyżaków – unia polsko-litewska oraz chrzest Litwy stawiały pod znakiem zapytania potrzebę istnienia Zakonu na ziemiach pruskich. Od 1386 roku Krzyżacy podjęli działania, mające rozbić zawarte porozumienie Polski i Litwy.

Władysław Jagiełło – ślub z królową Jadwigą i koronacja na króla Polski

Jagiełło udał się do Polski na początku 1386 roku. W Lublinie, podczas walnego zjazdu szlachty, został obwołany królem Polski. Do Krakowa przybył 11 lutego, a 15 lutego przyjął chrzest. Jagiełło przybrał imię Władysław. Ochrzczeni zostali także towarzyszący Jagielle Litwini, a wśród nich Witold. 4 marca, po ślubie z królową Jadwigą (18 lutego), odbyła się ceremonia koronacyjna.

W 1387 roku Władysław Jagiełło, wraz z polskim duchowieństwem, udał się na Litwę, by dopełnić zobowiązania krewskiego. Przeprowadzono chrzest kraju oraz założono biskupstwo w Wilnie, podległe kościelnej prowincji gnieźnieńskiej. Pierwszym biskupem został polski duchowny Andrzej, z rodu Jastrzębców. Zachętą do przyjmowania katolicyzmu był przywilej, nadany bojarom litewskim. Ci, którzy wyznawali wiarę katolicką, otrzymali gwarancję dziedziczenia ziemi oraz zwolnienie z osobistych świadczeń na rzecz księcia.

Materiały sponsorowane
Najczęściej wybierane przez naszych czytelników książki o tematyce historyczne.

Szukasz ciekawych książek o tematyce historycznej? Dobrze trafiłeś! Te pozycje najczęściej wybierają nasi czytelnicy.

Krzyżacy starali się umniejszać znaczenie unii. Na dwory europejskie i na dwór papieski rozsyłane były zapytania, dlaczego Wielki Książę Litewski został królem Polski. W ujęciu propagandy Zakonu, unia i małżeństwo Jagiełły z Jadwigą były jedynie sposobem chronienia pogan przed prawdziwą akcją misyjną.  Papież uznał ważność dokonanego na Litwie chrztu oraz legalność małżeństwa Władysława Jagiełły.

 

Autor: Izabela Sagasz

Bibliografia:

  1. T. Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, PWN, Warszawa 2002.
  2. A. Klubówna, Cztery panie Jagiełłowie, Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn 1983.
  3. P. Jasienica, Polska Jagiellonów, PIW, Warszawa 1983.
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Oceń
Dla 91.4% czytelników artykuł okazał się być pomocny