Święta państwowe z czasów PRL - jak wyglądały obchody?

Najważniejsze święta państwowe

Święta państwowe w PRL

W czasach PRL święta państwowe związane były nie tyle z historią Polski, co z rocznicami związanymi z wprowadzeniem komunizmu i pokonaniem hitlerowskich najeźdźców. W Polsce Ludowej czczono lud pracujący, jednak świąt i dni wolnych od pracy nie było zbyt wiele.

Jednym z najważniejszych świąt było 1 maja, czyli święto pracy, obchodzone znacznie bardziej hucznie niż 22 lipca. Władza ludowa skasowała obchodzenie świąt 3 maja i 11 listopada. Swoje święto miała również każda branża zawodowa i prawie każda grupa społeczna. Spośród tych świąt tylko 2 były dniami wolnymi od pracy: 1 maja i 22 lipca.

Święta państwowe:

1. 1 maja - święto pracy,
2. 9 maja - Dzień Zwycięstwa,
3. 22 lipca - Święto Odrodzenia Narodowego,
4. 7 listopada - Rocznica Rewolucji Październikowej.

Święta pracownicze w PRL

W PRL wykreślono wiele świąt, jak: Święto Niepodległości, Święto Konstytucji 3 Maja, Wniebowzięcie NMP i Trzech Króli. Ustanowiono za to wiele świąt pracowniczych, związanych z różnymi zawodami, szczególnie robotniczymi. Święta te nie były dniami wolnymi od pracy, za to poszczególne branże świętowały je w swoich zakładach pracy, organizując imprezy propagandowe. Co ciekawe, władza ludowa tak ustanawiała święta branżowe, że większość z nich wypadała w niedzielę. Na przykład dzień hutnika wyznaczony był na drugą niedzielę maja. Dzięki temu nie trzeba było tracić dnia pracy i ograniczano święta religijne.

Najważniejsze święta branżowe:

• 14 październik - Dzień Nauczyciela,
• 4 grudnia - Barbórka, czyli dzień górnika,
• 12 października - Święto wojska, rocznica bitwy pod Lenino,
• 23 sierpnia - Dzień Lotnika,
• 29 marca - Dzień metalowca.

Święta związane z rolami społecznymi

Święta typu dzień kobiet, dzień dziecka, dzień matki, dzień babci, mają swój rodowód w PRL. Państwo ludowe nie hołdowało wartościom rodzinnym, lecz zależało mu na podkreśleniu ról społecznych w trosce o demografię. Kobietę widziano na traktorze, z kielnią w ręku, odbudowującą kraj czy pracującą na roli. Lecz podkreślano także jej rolę społeczną jako kobiety i matki.

Inne święta:

• 8 marca - Dzień Kobiet,
• 1 czerwca - Dzień dziecka.

Jak obchodzono święta państwowe

Obchody świąt państwowych w PRL

Wszystkie święta państwowe wykorzystywane były jako narzędzie propagandy, poparcia dla władzy ludowej oraz manifestowania dumy z bycia robotnikiem i pracy dla budowy komunizmu i oczywiście umacniania pokoju na świecie.

Obchody większości z tych świąt polegały na uroczystych apelach i akademiach. Dzień nauczyciela najbardziej lubiły dzieci, gdyż nie odbywały się lekcje. Dzieci przychodziły do szkoły ładnie ubrane, koniecznie w białe bluzki i granatowe spódniczki lub spodnie, koniecznie z tarczą szkolną na rękawie. Największa sala szkolna, czyli sala gimnastyczna, stawała się wtedy miejscem uroczystej akademii, na której wyrażano poparcie dla ludowego państwa. Miłym akcentem były kwiaty i słodycze wręczane nauczycielom przez uczniów.

Górnicy byli grupą zawodową otoczoną największą estymą w PRL. Władza ludowa robiła, co mogła, aby zachęcić ludzi do pracy w kopalniach. Górnikom obiecywano mieszkania, mieli lepiej zaopatrzone sklepy, większe przydziały kartkowe i specjalne sklepy górnicze. Stanowili oni uprzywilejowaną elitę na tle innych grup zawodowych, a mimo to władza ludowa miała trudności ze znalezieniem chętnych do tego trudnego zawodu. Jeśli szukasz więcej ciekawostek, sprawdź także ten artykuł o 10 osobach, które kształtowały opinie Polaków w czasach PRL.

Górnicze święto, Barbórka, miało swoje źródło w święcie religijnym, św. Barbary. Władza ludowa usunęła jednak świąteczne elementy religijne i zastąpiła je propagandowymi. W miastach górniczych zaczynało się pochodem orkiestry górniczej. Potem następowały uroczystości związane z prezentowaniem sztandarów kopalń, oddawaniem do użytku nowych ulic, lub świeżo zbudowanych obiektów. W tym dniu w szkołach całego kraju odbywały się uroczyste apele ku czci ciężko pracujących górników. Dzieci robiły na zajęciach czapki górnicze z krepiny, zaś młodsze rysowały górników.

Jak obchodzono 1 maja

Dzień 1 maja, święto pracy był najbardziej hucznie obchodzonym świętem w PRL. Był to dzień wolny od pracy, w czasie którego nikt nie odpoczywał. Należało obowiązkowo uczestniczyć w pochodzie 1-majowym, które odbywały się we wszystkich większych miastach. W Warszawie, przed Pałacem Kultury ustawiono trybunę, na której stali najwyżsi dostojnicy państwowi. Zaś przed nimi maszerował pochód, prezentujący różne grupy zawodowe w strojach branżowych ze sztandarami i proporcami swoich zakładów pracy. Zakłady pracy miały wyznaczone miejsce w pochodzie i delegowały grupy pracowników w odpowiednich strojach. Nie stawienie się nie wchodziło w rachubę. Obowiązkowo szły także szkoły z delegacjami starszych klas oraz harcerze.

Na pochód szli także zwykli obywatele. Było to przecież dobrze zorganizowane, barwne i atrakcyjne widowisko, podczas którego można było na żywo zobaczyć przywódców państwa ludowego. Ludzie szli chętnie całymi rodzinami na końcu pochodów branżowych i szkolnych. 1 maja i udział w pochodzie traktowano rozrywkowo, szczególnie że w maju pogoda zwykle dopisywała. Dzień ten spędzało się albo na pochodzie, albo przed telewizorem, gdyż pochód maszerował od rana do popołudnia i był transmitowany w TV. Wieczorem, zaś w TV pokazywano najciekawsze fragmenty, emitowano przemówienia i sprawozdania z innych uroczystości. 1 maja traktowany był jako wesołe, radosne święto, szczególnie przez dzieci. Niechęć do manifestowania poparcia dla socjalizmu pojawiła się dopiero w latach 80-tych.