Wielki głód

Większość współczesnych ludzie nie wie nawet jakie są objawy głodu, gdyż nigdy ich nie doświadczyła. Klęski głodu spowodowane są przyczynami naturalnymi, jak susze, powodzie, plagi szarańczy. Historia notuje jednak klęski głodu spowodowane przez człowieka. Takim był hołodomor, czyli wielki głód na Ukrainie, uznany za ludobójstwo, w wyniku którego śmierć poniosły miliony ludzi. Była to największa w historii klęska głodu w Europie.

Wielki głód na Ukrainie

Problem głodu w Europie i na świecie

Każdy od czasu do czasu czuje się głodny. Jednak ludzie współcześni, zwłaszcza w bogatych krajach, nie wiedzą czym jest głodowanie i nie wiedzą jakie są objawy głodu. Na przestrzeni dziejów ludzkość wielokrotnie doznawała klęski głodu. Problem głodu wynikał z rabunkowej gospodarki rolnej, przeludnienia lub klęsk żywiołowych. W Europie wielu ludzi głodowało na przednówku, czyli wiosną, gdy skończyły się zapasy na zimę. Występował również problem głodu zawiniony przez człowieka, wskutek błędów ekonomicznych czy też celowego ludobójstwa.

Przykładem klęski ekologicznej, zawinionej przez człowieka, było masowe zabijanie wróbli w Chinach. W 1958 roku Mao Zedong nakazał niszczenie wróbli, gdyż uważał, że zjadają one zboże. Chińczycy zostali zmuszeni do zabijania ptaków, które wytępiono prawie całkowicie. Efektem tego była plaga szarańczy, która zniszczyła ponad 60% pól uprawnych. Ponadto mnożyły się inne szkodniki upraw. Szacuje się, że klęska głodu, jaka wówczas nastąpiły, przyniosła śmierć ponad 45 milionów ludzi.

Problem głodu dotknął Rosję Radziecką po rewolucji. Wskutek wojen i nieudolnej gospodarki plony były niskie. Bolszewicy rekwirowali żywność chłopom w celu wyżywienia wojska i miast, zaś w przypadku oporu mordowano najbogatszych chłopów. Dodatkowo pojawiła się klęska suszy, która spowodowała głód w latach 1921-23. Rosja uzyskała wtedy pomoc ze strony amerykańskiej agendy ARA. Gdy sytuacja w rolnictwie nieco się poprawiła, sowieci dali Amerykanom sygnał, że są niepotrzebni. Po ich wyjeździe osoby współpracujące z nimi aresztowano jako szpiegów. Ofiary tej klęski głodu szacuje się na 5 milionów ludzi.

Klęska głodu na Ukrainie

Wielki głód na Ukrainie, zwany “hołodomor”, czyli zamorzenie głodem, miał miejsce w latach 1932 - 1933. Największe nasilenie głodowanie osiągnęło w Ukraińskiej SRR. Wielu ludzi głodowało również na Kubaniu, na Powołżu, w Kazachstanie i na Syberii.

Historycy są zgodni co do tego, że klęska głodu została sztucznie wywołana przez władze stalinowskie. Nie ma jednak pewności, czy klęska ta miała na celu depopulację Ukraińców lub mieszkańców Kaukazu, czy też miała podłoże nie związane z czystkami narodowościowymi. Jako przyczyny sztucznie wywołanej klęski głodu podaje się zamiar zastraszenia ludności wiejskiej, likwidacji elit i zmuszenia do kolektywizacji. Zdaniem niektórych historyków klęska głodu spowodowana została, planami uprzemysłowienia Rosji. Stalin chciał kupować technologie zachodnie i płacił za to żywnością, nie zważając na to, że skazuje własnych obywateli na głodowanie.

Ofiary i objawy głodu - ilu ludzi głodowało w latach 1932 - 33

Szacuje się, że w wyniku hołodomoru, tylko na Ukrainie, poniosło śmierć 3 - 10 milionów ludzi. Historycy do dziś próbują oszacować ofiary hołodomoru w Rosji, lecz dokładną liczbę trudno ustalić. Według konferencji naukowej, która miała miejsce w 2016 roku, liczbę ofiar szacuje się na około 7 milionów ludzi na Ukrainie i około 3 milionów ludzi w pozostałych regionach dotkniętych klęską głodu.

Głodowanie sprawia, że w organizmie człowieka przeważa katabolizm białka. W normalnych warunkach odbywa się anabolizm, czyli reakcje chemiczne prowadzące do budowy związków złożonych, które gromadzą energię. W wyniku głodu pojawia się katabolizm, czyli rozpad złożonych związków na proste. Pojawiają się takie objawy głodu jak: otępienie, letarg, zaburzenia umysłowe i omamy.

Wielki głód w Europie - przyczyny i skutki

Przyczyny głodu na Ukrainie

Ukraina była jednym z największych producentów zboża w Europie. Mimo katastrofalnej gospodarki po rewolucji, sytuacja na ukraińskich wsiach była dobra.

W roku 1930 rozpoczęto przymusową kolektywizację rolnictwa. Opór chłopów polegał na sprzedawaniu lub zabijaniu inwentarza w obawie przed konfiskatą oraz na powstrzymywaniu się od prac polowych. Jednocześnie bolszewicy niszczyli dobytek chłopski w ramach represji. Przystąpili do likwidacji wiejskich elit i ludzi, którzy umieli gospodarować i mieli autorytet. Rozpętała się wroga propaganda i nagonka na tzw. “kułaków”, czyli bogatych chłopów, których nazywano krwiopijcami i szkodnikami. W przypadku oporu przeciw kolektywizacji, ofiarami represji padali najpierw bogaci chłopi, których aresztowano lub mordowano.

Bolszewicy uważali, że przyczyną braku żywności i niewystarczających dostaw, było chowanie żywności przez chłopów. Dlatego też do wsi wysyłano wojska wewnętrzne i żołnierzy armii czerwonej w celu poszukiwania zapasów. Zabierano nie tylko ziarno przeznaczone na siew, lecz także zapasy niezbędne do przetrwania chłopskich rodzin. Komunistyczna Partia Ukrainy usiłowała ratować sytuację i zakazała wywożenia ziarna na siew z kołchozów. Władze w Moskwie natychmiast zareagowały. Na Ukrainę przybył wysłannik Stalina i nakazał uchylenie zakazu. Mimo głodu, władze w Moskwie nałożyły na Ukrainę, ogromny kontyngent zbożowy.

Klęska głodu stała się również biznesem dla bolszewików, gdyż w miastach żywność można było nabyć w specjalnych sklepach, w których należało płacić złotem, srebrem lub innymi kosztownościami. W ten sposób komuniści wydrenowali wieś z kosztowności i oszczędności.

Mieszkańcy Ukrainy i Kazania nie mogli opuszczać wsi w poszukiwaniu pożywienia. Wprowadzono paszporty, czyli dowody tożsamości, które pozwalały na opuszczenie wsi. Ludzie złapani poza miejscem zamieszkania bez paszportu, byli aresztowani i zamykani w obozach koncentracyjnych. Mieszkańcy wsi, aby dostać paszport, musieli uzyskać zgodę szefa kołchozu, zaś dokumenty były przechowywane w kołchozie. Ludzie uciekali ze wsi mimo tego. Jednak nie mogąc znaleźć jedzenia w miastach, umierali na ulicach. Wygłodniali ludzie dopuszczali się kradzieży na polach kołchozowych, które były pilnie strzeżone. Groziły za to kary śmierci lub osadzenia w gułagu.

Głodowanie na Ukrainie i jego skutki

Po zjedzeniu co się dało, ludzie jedli trawę, kwiaty. Dochodziło również do aktów kanibalizmu. Śmiertelność była tak duża, że nie nadążano z chowaniem zwłok. Powołano specjalne brygady, które zwoziły zwłoki.

Ofiary głodu nie mogły liczyć na żadną pomoc. Władze komunistyczne nie zgodziły się na pomoc ze strony organizacji emigracyjnych ukraińskich czy międzynarodowych. Ponadto większość krajów stosowało politykę nie mieszania się w sprawy ZSRR. Bolszewicy zakończyli politykę zamożenia głodem Ukrainy dopiero wtedy, gdy zdali sobie sprawę, że zabraknie rąk do pracy.