Rewolucja październikowa

Rewolucja październikowa budzi skojarzenia z terrorem, kryzysem gospodarczym i ustrojem komunistycznym, który zapanował w wielu regionach świata na ponad 70 lat. Do dziś historycy nie potrafią odpowiedzieć na pytanie, dlaczego słaba i mało znacząca partia bolszewicka opanowała tak wielki kraj jakim jest Rosja. Czy partia komunistyczna miała na celu ulżenie doli robotników i chłopów, czy tylko przejęcie władzy i wprowadzenie systemu opartego na marksizmie? Poznaj opis i przebieg wydarzeń oraz jakie znaczenie miała rewolucja komunistyczna dla świata.

Rewolucja październikowa w Rosji - przyczyny

Przyczyny rewolucji październikowej - dlaczego wybuchają rewolucje

Według definicji o rewolucji mówimy wtedy, gdy następuje nagły przewrót polityczny, zbrojny lub relatywnie pokojowy, najczęściej przy użyciu środków pozaprawnych. Każda rewolucja miała na celu radykalną zmianę systemu władzy, która pociąga za sobą daleko idące zmiany ekonomiczne, społeczne i kulturalne. Zgodnie z tą definicją powstanie narodowowyzwoleńcze czy zamach stanu nie jest rewolucją.

Historycy zastanawiają się dlaczego rewolucja bolszewicka w ogóle doszła do skutku i jak to się stało, że przejęcie władzy przez bolszewików było w ogóle możliwe. Ugrupowanie bolszewickie należało do najbardziej skrajnych, słabych i mało liczących się partii. Jej członkowie przebywali głównie na emigracji, zaś Lenina uważano za nieszkodliwego wariata i syfilityka.

Niektórzy historycy obwiniają Aleksandra Kiereńskiego, przewodniczącego Rządu Tymczasowego, za wybuch i zwycięstwo rewolucji październikowej. Jest on uważany za polityka chwiejnego, słabego i naiwnego. Przede wszystkim proklamowana przez Rząd Tymczasowy amnestia ułatwiła powrót do Rosji Lenina. Informacje o jego radykalnych poglądach oraz dążeniu do dyktatury i terroru, musiały dotrzeć do Kiereńskiego. Wiedział o nich również rząd niemiecki, dlatego też Lenina i jego bolszewików przewieziono w zamkniętym wagonie, aby nie mogli wysiąść i agitować na terenie Niemiec. Czy uznawano go za nieszkodliwego wariata i zlekceważono? Czy wydarzenia potoczyłyby się inaczej, gdyby Lenina w porę aresztowano?

Do zwycięstwa bolszewików przyczyniły się także informacje jakoby naczelny dowódca wojsk rządowych generał Korniłow przygotowywał zamach na rząd tymczasowy. Kiereński uwierzył w te informacje, doprowadził do aresztowania Korniłowa, i tym samym pozbawił się obrony przed bolszewikami. W momencie ataku na Pałac Zimowy, siły wierne rządowi tymczasowemu były znikome w stosunku do liczebności sił popierających bolszewików.

Rosja na przełomie XIX i XX wieku - przyczyny narastającego kryzysu

Przejęcie władzy przez komunistów poprzedziły 2 rewolucje: lutowa i październikowa. Rosja była monarchią autokratyczną, w której od początku XX wieku narastało niezadowolenie. Chłopi zostali wprawdzie uwłaszczeni, lecz na bardzo niekorzystnych warunkach. Rosja postawiła na ogromny rozwój przemysłu napędzany zagranicznymi kredytami. Rosła ilość robotników, którzy nie byli chronieni przed wyzyskiem. Burzyły się także liczne w Rosji mniejszości narodowe. Zmiany, jak wprowadzenie Dumy Narodowej, okazały się niewystarczające. Do tego doszły niepowodzenia podczas I wojny światowej oraz kontrowersje związane z osobą Rasputina.

Wśród inteligencji zaczęły powstawać ugrupowania opozycyjne, jak tzw. eserowcy czyli Partia Socjalistów-Rewolucjonistów oraz Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji, która podzieliła się na ugrupowania bolszewickie i mienszewickie.

Przebieg rewolucji październikowej w Rosji - opis i najważniejsze informacje

Rewolucja lutowa w przeddzień rewolucji październikowej - przyczyny i przebieg

W lutym 1917 problemy z dostawą chleba do Petersburga doprowadziły do fali strajków. Podobnie jak marsz kobiet na Wersal w czasie rewolucji francuskiej, marsz z okazji dnia kobiet przerodził się w wiec. Doszło do rozruchów i demonstracji, w których brały udział ugrupowania bolszewickie, mienszewicy i eserowcy, do których wkrótce dołączyło wojsko. Powstanie objęło niemal cały kraj. W rezultacie car abdykował, zaś władza znalazła się w rękach Rządu Tymczasowego i Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich.

Zdaniem niektórych historyków rewolucja lutowa stanowiła rewolucję demokratyczną, która miała na celu wprowadzenie w Rosji demokracji i mogła się powieść. We wrześniu 1917 roku proklamowano republikę. Kryzys pogłębiał się jednak wskutek wzajemnie zwalczającej się dwuwładzy. Rząd zaczął tracić popularność i zaufanie społeczne. Niezadowolenie budziło głównie odwlekanie wycofania się z wojny, odwlekanie wyborów oraz brak reformy rolnej.

Już wtedy ugrupowania bolszewickie zmieniły swoją politykę i zaczęły przygotowywać powstanie zbrojne. Wszędzie powstawały rady robotnicze i żołnierskie, które wyłoniły Centralny Komitet Wykonawczy. W czerwcu odbył się zjazd, na którym delegatów bolszewików było najmniej, co świadczy o tym, że ówczesna partia komunistyczna miała małe poparcie mas ludowych.

Rewolucja bolszewicka - opis wydarzeń i znaczenie Włodzimierza Lenina

Przełomowe znaczenie dla rewolucji miała amnestia zarządzona przez Rząd Tymczasowy, gdyż z emigracji i zesłania zaczęli powracać rewolucjoniści, jak Lew Trocki i Włodzimierz Lenin. Do dziś historycy spierają się jakie znaczenie miał fakt, że Włodzimierz Lenin został wysłany do Piotrogrodu przez Niemców w zaplombowanym wagonie. Niepokoje w Rosji były Niemcom na rękę.

W Piotrogrodzie Rząd Tymczasowy tracił popularność, gdyż wbrew woli ludności nie odstąpił od wojny. Gdy ofensywa przeciw Niemcom skończyła się niepowodzeniem, doszło do manifestacji i zamieszek. O ile inni działacze ludowi byli skłonni do współpracy, Lenin zdecydowanie dążył do zbrojnego obalenia rządu i dyktatury proletariatu. Przemówienia i wystąpienia zyskały mu taką popularność, że jego poglądy wzięły górę i zaczęto przygotowania do zamachu.

 24 października 1917 roku oddziały bolszewików otoczyły Pałac Zimowy, który był siedzibą rządu. Członkowie rządu poddali się i zostali aresztowani. Powołano Radę Komisarzy Ludowych, na czele której stanął Włodzimierz Lenin.